Chuyện tên phố ở Hà Nội

Công nhận Hà Nội lắm phố thật, có khi chỉ một tuyến đường cắt ra làm mấy phố. Ví dụ như từ Lê Duẩn, đi một lúc là thành ra Giải Phóng rồi lại thấy Cầu Tiên... hay như Nguyễn Thượng Hiền ngắn một đoạn là tới Khâm Thiên, bỗng lại thấy Đê La Thành rồi... còn tiếp mãi. Đó là chưa kể cái seri Trương Định - Bạch Mai - Phố Huế - Hàng Bài... đến là khó nhớ với người ngoại tỉnh.

Có lẽ để đáp ứng cái nhu cầu tên đó mà bây giờ nhiều phố mới ra đời, những kẻ sinh ra ở đây như tôi chịu chết khi nghe mấy cái tên lạ đó. Để đáp ứng việc phát triển Hà Nội thì đã đi một nhẽ, đây người ta lại cách tân làm cho tôi sau này dạy con về cái lẽ "Hà Nội băm sáu phố phường" chả biết nói cái Hàng Cỏ, Hàng Lọng, Hàng Song... ra sao nữa...

Có lúc qua một con phố rất nhỏ nhưng khá đẹp mang một cái tên nhiều người biết - Thi Sách. Về nhà cắm cúi tìm lại sách vở thì hóa ra đây là một nhân vật có từ lâu. Ông ta đi vào chỗ chết thay vợ, không hiểu nói năng thế nào mà bị chém chết. Chưa ra trận lần nào, không phải kẻ lập ngôn mà chết kiểu như "Đằng giang tự cổ huyết do hồng" hay bị trói dưới cầu, mắng giặc sa sả cho tới khi chết. Đó quả là một kẻ "thân cư thê" đáng lưu danh (!). Không biết cái phố trước khi bị mang tên đó là phố nào...
Lại đọc lại sử mình thời Trần, cái thời nước mình chiến thắng một đế quốc hùng mạnh nhất nhân loại từ cổ chí kim, thấy tủi cho nhiều vĩ nhân quốc nội. Vị "khai quốc công thần" bậc nhất - Trần Thủ Độ không biết được đặt tên ở đâu, lại cả những chiến tướng quan trong như Lê Phụ Trần (Lê Tần) hay như Phạm Cụ Chích (không có ông thì có lẽ nhà Trần đã bị Ngột Lương Hợp Thai (Uy-ri-ang Kha-Đai con của dũng tướng Su-bu-tai) tiêu diệt từ lần đánh Nam Việt lần thứ nhất (!).
Điểm qua các phố đẹp ở Hà Nội có tên cả rồi mà vẫn còn một chiến tướng nổi tiếng của ta vẫn còn sống, nhiều kẻ ác khẩu bảo là ông ta sẽ được đặt tên cho những đường phố "xấu hơn cấp dưới của mình". Chắc cụ cũng chẳng buồn, vì đây đã là một người có công trạng đi vào cõi bất tử mặc dù cuộc đời nhiều phen hắt hủi...
Mỗi cái chuyện tên phố thôi mà cũng đến là lắm chuyện...